Pamięci Zgierzan – Katyńczyków

11 kwietnia 2021 roku w pw. Matki Boskiej Dobrej Rady w Zgierzu Ks.Proboszcz Andrzej Blewiński celebrował Mszę świętą w intencji Zgierzan-Katyńczyków, którzy zginęli w zbrodni katyńskiej w 1940 roku wymordowanych przez NKWD.
Wspominając zbrodnię Katyńską podczas homilii Ks. Andrzej nawiązał do Ewangelii Św. Łukasza- ,, Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą co czynią.’’. Umęczony Chrystus, przybity do krzyża, wyczerpany agonią prosi Ojca o przebaczenie dla swoich oprawców. Jezus kierował się miłosierdziem Bożym. Współcześnie Boże miłosierdzie próbuje się wypierać ze świadomości ludzkiej powiedział kaznodzieja.
Ks. przedstawił postawę miłosierdzia więźniów , mimo trudnych i ciężkich warunków w obozach więźniowie nie zapominali o modlitwie. O ich pobożności świadczą liczne vota podczas ekshumacji oraz wizerunek Matki Boskiej Kozielskiej.
Kaznodzieja wspomniał iż wiele lat pózniej jeden z więźniów Kozielska opowiadał „W warunkach niewoli, ale i żywej pobożności, zrodziło się pragnienie posiadania własnego obrazu Matki Najświętszej”. Więzień Michał Siemiradzki wykorzystał swoją deskę do namalowania Zwycięskiej Matki Bożej Kozielskiej Różańcowej, która w końcu swą długą wędrówkę— zakończyła w sanktuarium pw. św. Andrzeja Boboli w Warszawie
Natomiast por. Tadeusz Zieliński, którego do Kozielska przywieziono z Łotwy, swoją deskę wykorzystał do wyrzeźbienia płaskorzeźby Matki Bożej z Dzieciątkiem. Za narzędzia miał kawałki stalowego drutu, znalezione gdzieś w rupieciach. Obaj polscy więźniowie wykonali na przypadkowo — cudownie? — znalezionej lipowej desce z ikonostasu prawosławnego, czy też drzwi cerkiewnych — w „rosyjskim raju” służącej jako pokrywa beczki na śledzie…
Po zakończeniu działań zbrojnych Madonna dzieliła losy polskich żołnierzy, którzy próbowali odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Większość, pozostała poza granicami i nie powróciła do Polski. Matka Boża Kozielska pozostała z nimi. W 1949 r., wraz z dowództwem przeniesiona została do Londynu, gdzie kapelan Korpusu, umieścił Ją w kościele katolickim pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, wybudowanym w centralnej londyńskiej dzielnicy Knightsbridge w 1884 r. i poświęconym przez bł. Jana Henryka Newmana . Podczas modlitwy w kościele świat dowiadywał się o mordach popełnionych na Polakach.
Kaznodzieja wspomniał o postawie miłosierdzia Józefa Czapskiego, internowanego w Starobielsku. Czapski znalazł się wśród garstki polskich oficerów, którzy niemal w ostatniej chwili uniknęli śmierci z rąk NKWD. To zdeterminowało całe jego życie. Po zakończeniu wojny walczył o ujawnienie prawdy i upowszechnienie wiedzy o sprawcach mordu i ofiarach. Józef Czapski był wybitnym, intelektualistą, malarzem, pisarzem, publicystą, niezmiernie ważny świadek i jednocześnie z najbardziej wytrwałych strażników pamięci o zamordowanych polskich oficerach.
Na zakończenie Ks. zachęcał aby w czasach współczesnych nie zabrakło takich postaw autorytetów, godnych naśladowania.
Poniżej tekst odczytany przed Msza Świętą- przez Adama Zamojskiego -prezesa Towarzystwa Przyjaciół Zgierza.
Zbrodnia katyńska – tak umownie nazwano wymordowanie przez NKWD wiosną 1940 r., na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP (b) z 5 marca 1940 r., przetrzymywanych w obozach na terytorium Związku Sowieckiego prawie 23 000 jeńców wojennych – polskich oficerów, w tym także oficerów rezerwy.
Zbrodni dokonano na oficerach jednostek Wojska Polskiego, w czasie wojny obronnej 1939 r. operujących na wschodnich obszarach II Rzeczypospolitej, a także funkcjonariuszy Policji Państwowej i innych służb mundurowych Drugiej Rzeczypospolitej. Po uzgodnionej z hitlerowską III Rzeszą agresji sowieckiej 17 września 1939 r. zostali oni rozbrojeni i zatrzymani przez Armię Czerwoną i NKWD w utworzonym systemie obozów. W wyniku rozlicznych działań mających miejsce do marca 1940 r., m.in. przemieszczeń, wyselekcjonowaniu osób przewidzianych do współpracy, aresztowaniach w obozach, większość polskich oficerów przetrzymywanych w ZSRR skupiono w trzech obozach specjalnych w miejscowościach: Kozielsk, Ostaszków i Starobielsk.
Wszystkich zamordowano strzałem oddanym w tył głowy w podziemiach kazamat NKWD. Więźniów z Kozielska mordowano w Smoleńsku, przetrzymywanych w Starobielsku – w Charkowie, zaś więźniów z Ostaszkowa – w Twerze. Ciała pomordowanych przewożono następnie samochodami na miejsce pochówku w zbiorowych mogiłach: ze Smoleńska – do Lasu Katyńskiego, z Tweru – do Miednoje, zaś z Charkowa – na przedmieście Piatichatki.
W kolejnych latach odkryto i upamiętniono kolejne miejsce pochówków ofiar zbrodni katyńskiej: w Bykowni pod Kijowem oraz w Kuropatach pod Mińskiem.
Mord był przeprowadzony w ścisłej tajemnicy, ale już w 1943 r. ujawniono zbiorowe groby w Katyniu (na Smoleńszczyźnie – terenie ówcześnie okupowanym przez III Rzeszę Niemiecką), co dało początek przyjęciu nazwy dla całej zbrodni sowieckiej dokonanej na polskich oficerach.
Od końca lat 90. corocznie z inicjatywy Klubu Inteligencji Katolickiej w Zgierzu, w czwartą niedzielę kwietnia wieczorna msza św. w kościele Matki Bożej Dobrej Rady sprawowana była w intencji Zgierzan – Katyńczyków. Od 2010 r. jest ona odprawiana w sposób bardzo uroczysty, w ciągu dnia, z oprawą muzyczną w wykonaniu uczniów Społecznej Szkoły Muzycznej II stopnia Towarzystwa Przyjaciół Zgierza.
Prezes KIK
Maciej Wierzbowski
Lista Zgierzan – Katyńczyków (ich imiona i nazwiska są również zamieszczone na jednej z tablic znajdujących się na Placu Stu Straconych):
Józef Ambroziak, Antoni Banachowski, Ireneusz Cylke, Jan Czech, Władysław Dudka, Maksymilian Adolf Elke, Edward Gajewski, Maksymilian Gojan, Kazimierz Alojzy Górski, Jan Erwin Gross, Florian Gryniewicz, Władysław Zygmunt Jagiełło, Jan Edward Krusche, Józef Kupisz, Karol Lenartowicz, Kazimierz Lubczak, Henryk Marczak, Franciszek Marynowicz, Mikołaj Matjatko, Kazimierz Matulewicz, Władysław Michalak, Józef Podżycki, Ryszard Adolf Poselt, Władysław Reksulak, Stefan Rumiński, Bolesław Rykiert, Henryk Stańczak, Józef Jeguda Szeps, Ireneusz Szymański, Bronisław Tatarzyński, Stefan Wertylnik (Wertilnik), Józef Westfal, Kazimierz Wolski, Paweł Zielina
Marianna Struginska-Felczyńska
Zdjęcia Marianna Strugińska