Tomasz Piotrowski – organista i liturgista, ukończył Salezjańską Ogólnokształcącą Szkołę Muzyczną II stopnia im. A. Chlondowskiego
w Lutomiersku z oceną bardzo dobrą w specjalności Muzyka Kościelna; następnie ukończył klasę organów w zakresie sztuki muzycznej
w Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi w klasie Prof. dr. hab. Piotra Grajtera i dr Karola Hilli.
Kontakt: 516 281 046
e-mail: pioto115@wp.pl
Informacje ogólne dotyczące kwestii muzycznych podczas Ceremonii Ślubnej
Ślub to zazwyczaj dwie odrębne uroczystości. Pierwsza – najważniejsza – to liturgia w kościele (Msza święta) połączona z zawarciem sakramentu małżeństwa, druga to, wesele w domu weselnym lub uroczysty obiad dla rodziny i najbliższych przyjaciół.
Niestety, w ciągu ostatnich kilkunastu lat można zaobserwować niepokojące symptomy mylenia obu tych ceremonii, ściślej: mieszania się sacrum z profanum. W kościele nie można przecież, ot tak, po prostu, wykonać sobie świeckiej piosenki (często nawet tematycznie nie związanej z sakramentem małżeństwa czy Mszą świętą), ulubionego „kawałka” z muzyki filmowej Państwa Młodych, albo „Barki” czy innej piosenki, którą życzyliby sobie narzeczeni. Przy całym szacunku dla Młodej Pary, nie jest i nigdy nie będzie możliwe „zrobienie” sobie z liturgii ślubnej tzw. „koncertu życzeń”. Nie tylko samo sacrum kościoła jako miejsca jest ograniczeniem, ale także świadomość, że muzyka filmowa czy rozrywkowa, albo piosenki pozbawione często jakiejkolwiek sensownej treści i formy nie mogą znaleźć miejsca podczas tych doniosłych uroczystości. A więc, jeśli jest to Msza święta, rządzi się ona takimi samymi prawami, jak każda inna. Sakrament małżeństwa nie jest oderwany od Mszy świętej, lecz jest w nią wpisany i w trakcie jej trwania zawierany.
„Instrukcja Episkopatu Polski o muzyce liturgicznej po Soborze Watykańskim II” – (8 II 1979): „Poza organami wolno używać w liturgii innych instrumentów z wyjątkiem tych, które są zbyt hałaśliwe lub wprost przeznaczone do wykonywania współczesnej muzyki rozrywkowej. Wyłącza się z użytku liturgicznego, zgodnie z tradycją, takie instrumenty, jak fortepian, akordeon, mandolina, gitara elektryczna, perkusja, wibrafon itp. Muzyka w czasie sprawowania czynności liturgicznych winna być wykonywana „na żywo”, dlatego nie wolno zastępować śpiewu zgromadzonych lub gry na instrumentach muzyką odtwarzaną za pomocą aparatów, np. magnetofonu, adapteru, radia itp”.
Podczas liturgii nie wolno wykonywać muzyki mającej charakter wyraźnie świecki np. jazzu, big-beatu itp. Muzyka ta nie jest zgodna z duchem i powagą liturgii, nie sprzyja jej refleksyjnemu przeżywaniu, a ponadto często wyłącza całe zgromadzenie wiernych od udziału w śpiewie.
Tymczasem w kwestii oprawy muzycznej ślubu trudno mówić o jasnych wytycznych – przepisy kościelne nie zawsze pokrywają się z praktyką. Oficjalne regulacje znajdują się m.in. w Instrukcji Konferencji Episkopatu Polski o muzyce kościelnej z 2017 r., której punkt 7. brzmi:
„Kościół uznaje wszystkie formy prawdziwej sztuki i dopuszcza je do służby Bożej, jeżeli tylko posiadają wymagane przymioty. Należy bezwzględnie stać na straży wykonywania takiej muzyki liturgicznej, która jest autentyczną sztuką nakierowaną zawsze na świętość kultu, i wprowadzać do liturgii tylko to, co odpowiada świętości miejsca, godności obrzędów liturgicznych i pobożności wiernych. Nie wolno w liturgii wykonywać utworów o charakterze świeckim.”
Z kolei przy wynajmowaniu muzyków warto pamiętać, że w kościele nie wszystkie instrumenty są mile widziane, o czym mówi wprost punkt 37b wspomnianej już Instrukcji Konferencji Episkopatu Polski o muzyce kościelnej:
„Według zasad dotyczących gry na organach, mogą rozbrzmiewać w liturgii również inne instrumenty. Jednak nie każdy instrument odpowiada godności świątyni i jest w jednakowym stopniu zdatny do wzmacniania ducha modlitwy. Nie wolno używać w liturgii instrumentów przeznaczonych do wykonywania muzyki świeckiej (np. gitara elektryczna, perkusja, fortepian, syntezator). Zawsze decydujące znaczenie ma sposób wykorzystania instrumentu oraz wysoka jakość artystyczna wykonania z troską o szlachetne piękno muzyki sakralnej.”
Jakie instrumenty wchodzą zatem w grę? Chociażby skrzypce, wiolonczela, altówka, harfa, flet, trąbka i oczywiście ludzki głos.
Wszelkie informację dotyczące przebiegu ceremonii ślubnej czyli: propozycje pieśni na ślub, przebieg Mszy Świętej, sprawy organizacyjne – można znaleźć na stronie internetowej Parafii Matki Boskiej Dobrej Rady w Zgierzu.
- Utwory wykonywane na wejście (zwykle księża zgadzają się utwór klasyczny + liturgiczny):
Muzyka poważna:
- R. Wagner „Marsz weselny”
- J.S. Bach „Aria na strunie G”
- M.A. Charpentier „Te Deum”
- J. Pachelbel „Kanon D-dur”
Muzyka filmowa:
- Ennio Moriccoe – „Gabriel’s Oboe” (z filmu „Misja”)
Piosenki religijne:
- „Ty tylko mnie poprowadź”
- „Gdy się łączą ręce dwie”
- „Oto jest dzień, który dał nam Pan”
Śpiew na wejście (liturgiczne):
- „Pod Twą obronę, Ojcze na niebie”
- „Przykazanie Nowe daję wam”
- „Ojcze z niebios”
- „Boże mocny, Boże cudów”
- „Boże w dobroci nigdy nie przebrany”
- Utwory (w tym pieśni) wykonywane trakcie mszy św. ślubnej:
Liturgia sakramentu małżeństwa:
- Hymn do Ducha Świętego „O Stworzycielu, Duchu, przyjdź” (stały element celebracji, występuje przed przysięgą małżeńską, zazwyczaj wykonywane są 3 zwrotki)
Przygotowanie darów:
- Utwory liturgiczne: „Gdzie miłość wzajemna i dobroć”, „Miłujcie się wzajemnie”, „Przykazanie nowe daję wam”, „Wszystko Tobie oddać pragnę”.
- Inne: „Ave Maria” (utwór F.Schuberta albo C. Saint-Saensa albo G. Cacciniego), C.Franck –„Panis Angelicus”.
Komunia święta:
- Pieśni liturgiczne: „Jeden chleb”, „Przykazanie nowe daję wam”, „Skosztujcie i zobaczcie”, „Panie, dobry jak chleb”, „Pan Jezus już się zbliża”
- Inne: W.A.Mozart – Ave Verum Corpus
Śpiew na uwielbienie:
Utwory liturgiczne: „Dziękujemy Ci, Ojcze nasz”, „Dzięki, o Panie” oraz pieśni maryjne, np. „Maryjo, coś jest w niebie”, „Maryjo, ja Twe dziecię”, „Do Ciebie, Matko, Szafarko łask”.
Inne: Ave Maria (np. Schuberta, Cacciniego lub Bacha/Gounoda).
Przy składaniu podpisów (o ile podpisy małżonków i świadków składane są w trakcie celebracji):
utwór L. Cohena „Hallelujah” (preferowana wersja polska), „Miłość Twa od najwyższych gór wyższa jest”, „Gdy się łączą ręce dwie”.
III. Utwory (w tym pieśni) wykonywane na wyjście:
- R. Wagner –„Marsz weselny”
- F. Mendelssohn-Bartholdy – „Marsz weselny”
- Ennio Moriccone – „Gabriel’s Oboe” (z filmu „Misja”)
Przykładowe utwory do wykorzystania podczas Ceremonii Ślubnej (należy nacisnąć i wybrać, którąś z poniższych pozycji)